معنای انسان بودن (انسانیت) از دیدگاه آیت الله بزرگوار جوادی آملی

آنهايي كه فقط كارشان اين است كه خوب بپوشند، خوب بخورند، با پدر و مادر رابطه داشته باشد، با برادرها رابطه خوبي داشته باشد،  اين فقط خودش را مي‌خواهد، مي‌خواهد بخرامد خلاصه. اين «نامٍ بالفعل و حيوان بالقوه»

 اگر نه، از اين مرحله بالاتر آمد، عاطفه‌اي در او پيدا شد مِهر مادري پيدا شد مادری و فرزندی و برادری، اين‌‌گونه كه در حيوانات هم هست اين «حيوانٌ بالفعل».

اگر در حدّي شد كه مثلاً مالي به او دادند، خيانت نكرد امين بود، اين «حيوانٌ بالفعل» هنوز انسان نشد، اگر كسي در امانت خيانت نكرد اين را نمي‌گويند انسان، اين تازه حيوانِ خوبي است،

حيوان خوب، حيوان تربيت شده‌اي است كه در امانت، خيانت نمي‌كند، حيوان خوب حيواني است كه از حوزهٴ مسئوليتش دفاع مي‌كند شما ببينيد ظواهر آيات قرآن كريم و همچنين نصوص ديني ديگر؛ اين كَلب معلَّم ] تعلیم داده شده[ را به عظمت مي‌ستايد.

اين سگ در عين حال كه اين سينهٴ سخت كوه را طي كرده است، خودش گرسنه است و گوشت كَبك هم لذيذ است، امانت را حفظ مي‌كند [و] نمي‌خورد. اين را به نزد شكارچي مي‌آورد شكارچي از آن كبك استفاده مي‌كند، استخوان را به اين سگ مي‌دهد، اين هم قانع است. اگر كسي در امانت، خيانت نكرد حيوانِ خوبي است و اگر كسي از حوزهٴ مسئوليتش دفاع كرد، مي‌گويند يك حيوان تربيت شده است. مرغ خانگي قبل از اينكه مادر بشود احساس مسئوليت ندارد؛ اما همين كه چندتا تخم‌مرغ را زير پرش گذاشتند و اين جوجه درآورد و مادر شد، همين مرغ خانگي كه اعضاي منزل را مي‌ديد فرار مي‌كرد، الآن اعضاي منزل او را ديدند مي‌بينند آن دارد حمله مي‌كند كه از اين بچه‌ها حمايت بكند. اين است كه اگر كسي از زيردستانش حمايت نكرد، از حيوان پست‌تر است، اگر كسي در امانت، خيانت كرد از حيوان پست‌تر است.

اين مرحله، مرحلهٴ حيوانيت كامله است. انسانيت يك حساب ديگري دارد، كم‌اند. كسي كه آن اوج انسانيت را درك بكنند، خيليها انسان بالقوه‌اند. آن بزرگوار كه مي‌گويد من حيوانيّت را پشت‌سر گذاشتم و انسان شده‌ام، آن كه اهل سير و سلوك است، اهل صوم و صلات است، اهل تهجّد است، اهل مناجات شعبانيه است، اين مزهٴ انسانيت را مي‌چشد كه اين معارف، در سطح حيوانات نيست.

- متن کامل در اینجا